Ta tên Thẩm Ngọc Châu, trên ta là chị gái tên Trân Châu, phía dưới có hai em gái, lần lượt gọi Bảo Châu và Kim Châu. Chị gái và ta đều một mẹ sinh ra, hai em gái thì không phải.
Ta rất thông cảm cho em gái, vì có cái tên hàm ý vui mừng như thế mà từ nhỏ đến lớn đồ ăn cái mặc đều liên quan đến heo. Ví dụ, vòng tay bằng vàng hình đầu lợn nhỏ, trên giày nhung thêu hình chú heo mập mạp bằng chỉ vàng.
Em gái rất sầu.
Ta cảm thấy không thể đổ hết lỗi cho cha được, ông vốn không biết đặt tên, tên của chúng ta đều do mẹ đặt. Chị gái là con Cả nên được cái tên hay, ta đầu thai muộn một chút bèn chỉ có thể châu tròn ngọc sáng. Đương nhiên cũng không thể trách mẹ kế, bà căn bản không nghĩ sẽ sinh ra nhiều đứa trẻ như vậy. Trên thực tế, bốn đứa em trai khác mẹ của ta đều bị bà đặt tên càng thê thảm hơn, lần lượt là Đại Mao, Tiểu Mao, A Mao, Mao Mao. Tên của con chó nhỏ mà quản sự Chu nuôi còn hay hơn thế này.
Có câu tên xấu dễ nuôi sống, câu này thật chính xác, bốn em trai “lông” đều khoẻ mạnh hoạt bát, đặc biệt là Đại Mao, hắn vừa tròn mười tuổi, trong vòng mười bốn chiêu đã có thể hạ gục anh Cả. Cha ta rất vui vẻ, bảo đây là “hổ phụ sinh hổ tử”, nhưng dì của chúng ta rất không vui, ép anh em chúng ta lại tới khóc trước linh vị mẹ ta.
Vì sao nói “lại”? Bởi vì dẫn chúng ta cùng làm thế này, cha ta nghe thấy thì tốt nhất, không nghe thấy thì khóc đến khi ông nghe thấy, dù có giả vờ không nghe thấy thì cũng phải khóc đến mức ông ấy không giả vờ nổi nữa.
Ta rất phiền chán.
Từ thuở nhỏ dì đã lải nhải với chúng ta, cần phải hết sức đề phòng vợ kế của cha, mẹ kế đều có bụng dạ xấu, em gái sẽ cướp đi sự yêu chiều của cha, em trai sẽ cướp đi tước vị của anh Cả, còn hay kể lại việc giật gân của phủ Ninh Viễn hầu ra để khuyến khích chúng ta không thể coi thường mẹ kế và các em trai, em gái.
Không chỉ mỗi thế, dì còn hay bảo chúng ta phải làm nũng với cha, nhân cơ hội đòi này đòi kia, nào là cửa hàng điền trang, lễ vật được ban tặng, càng nhiều càng tốt. Anh trai ta sầm mặt lại, chẳng biết làm sao, chị gái ta từ bé chính là tiểu thư khuê các, chỉ có người khác nâng như nâng trứng, chỉ có ta là thẳng thắn nói rằng, ta sẽ không.
Dì đành phải tự mình làm mẫu.
Thực ra dì nào có cách gì hay, chẳng qua là liên tục khóc lóc kể lể người mẹ đã qua đời của ta hiền lành thế nào, xả thân vì người khác thế nào, công khai hoặc ngấm ngầm nhắc nhở cha ta phải khắc ghi trong lòng, tuyệt đối không được quên. Ta rất ghét như vậy, cảm thấy mẹ ở dưới đất cũng không được yên ổn, chết rồi còn bị người ta lợi dụng.
Chị gái hết sức bất mãn vì ta tỏ ra không hợp tác, cho rằng ta là đứa không lương tâm, không biết phân biệt địch ta, thường cất giọng rưng rưng: “Chẳng lẽ em quên người mẹ đã qua đời sao?”
Lời chỉ trích này làm ta rất chột dạ, cũng rất tủi thân. Lúc mẹ qua đời, ta còn chưa nói được thành lời, vốn dĩ chưa nhớ việc, đối với mẹ, ta chỉ mơ hồ nhớ được cảm giác ấm áp dịu dàng. Ai nấy đều bảo mẹ ta rất tốt, là người hiểu biết nhất thiên hạ, điều này ta tuyệt đối tin tưởng.
Mẹ đương nhiên là người tốt, nhưng mẹ tốt thì liên quan gì đến dì, đến cậu mợ và các bà các cô nhà họ Trâu? Tiểu Hoa và Tiểu Hoàng là hai con mèo con cùng một mẹ, một đứa rất ngoan, thích nằm trong lòng ta phơi nắng, một đứa lại rất bướng bỉnh, cắn loạn khắp vườn, hay gây rắc rối.
Đến giờ cha vẫn luôn tin tưởng mẹ, yêu ai yêu cả đường đi là đúng, chẳng lẽ còn phải yêu cả nhà của họ ư.
Dù sao ta không tin người nhà họ Trâu, bao gồm cả dì.
Dì không thích vẻ bướng bỉnh của ta, mở miệng ngậm miệng chỉ có “cậu Cả cô Cả”, ta cũng không thích bị dì nhắc tới.
Dì luôn bảo anh em chúng ta là cốt nhục của dì, có chúng ta, nàng chẳng cần gì nữa. Thế quanh năm suốt tháng dì tìm thầy thuốc, cầu đạo sĩ, mời ni cô, bỏ ra một đống bạc để làm gì. Vì sinh con mà uống thuốc đắng như thế, hơ cháy ngải cứu, đốt bản thân chỗ đen chỗ vàng, giống hệt con chó ghẻ của Tiểu Chu An làm gì?
Ta hỏi vú nuôi tại sao, vú nuôi mỉm cười từ ái, vuốt đầu ta: “Ngọc nhi thật thông minh, hiểu biết hơn anh trai và chị gái con nhiều lắm.”
Lại còn thế này nữa. Dì còn định gả ta cho con trai của cậu?!
Suốt ngày nói nhà cậu tốt thế này tốt thế nọ, mợ thích tôi thế này thế nọ, hỏi tôi “đồng ý hay không”, còn bảo cha rằng “Ngọc nhi hợp với Thuận nhi lắm, suốt ngày chơi với nhau, không nỡ rời xa, đúng là ‘trời sinh một đôi””, ta vừa nói được hai câu “chúng ta ngày nào cũng đánh nhau, ta rất ghét hắn”, dì đã tươi cười ngăn chặn ta, không cho ta nói nữa, còn bảo “trẻ con mà, càng quậy càng thân”, tức chết ta mất!
Vú nuôi từng bảo, lấy chồng chính là ở cùng người khác cả đời, ai thèm ở cả đời với tên béo ị đó?
Anh họ là đứa con mà cậu về già mới có, vừa hống hách, vừa xấu xí, lại không thích đọc sách, còn hay bắt nạt người khác, chỉ có mỗi mợ coi hắn như tâm can bảo bối, ngay cả đứa hầu của ta hắn cũng dám đánh mắng, quả là ăn gan hùm mật báo! Hễ nhớ tới cái mặt giống đầu lợn của hắn là ta đã muốn nôn!
Chị gái còn kẻ cả khuyên ta, mở mồm ra là bảo ta phải ghi khắc ân tình của người mẹ đã khuất, ta bèn phản bác: “Chị quý họ tới vậy, sao không tự đi mà gả cho anh ta?”
Chị ấy dường như con ngỗng già bị bóp cổ, tức khắc câm miệng.
Hừ, của người phúc ta ai mà chẳng biết? Ta không tin nếu mẹ còn sống sẽ bắt ta gả cho cái hạng xấu xí tồi tệ đó! Dì biết mềm nắn rắn buông lắm, thấy chị gái một lòng muốn gả vào nhà cao cửa rộng liền coi thường ta nhỏ tuổi, dễ lừa gạt.
Trong số anh em chúng ta, người tin cậy dì nhất chính là anh Cả.
Các cậu còn nảy ý định để anh Cả lấy chị họ nhà họ Trâu về làm phu nhân.
Anh trai hoàn toàn bằng lòng, nhưng lại khiến cha tức điên người, nổi trận lôi đình, đuổi thẳng cổ chị dâu đang ở lại phủ về nhà, sau đó bắt buộc anh ấy không được gật đầu, trước khi anh ấy thành hôn con gái họ Trâu không được bước vào phủ, lại đánh anh trai mấy chục gậy, vả miệng dì mấy chục cái, chép kinh Phật ba trăm lần.
Dì khóc ngất lên ngất xuống, chỉ vào cha ta nói: “Hầu gia xem thường con gái họ Trâu thế ư, chẳng lẽ chị gái em không phải họ Trâu?”
Cha ta tức cười, lần đầu tiên tỏ ra cây ngay không sợ chết đứng: “Câu này là chị gái cô từng nói khi còn sống nhé. Cô ấy nói các anh trai của mình không nên thân, các chị dâu cũng không giống có thể dạy dỗ được đứa trẻ tốt, nâng đỡ chút cũng được, tuyệt đối không thể để con cái dính vào hôn nhân!”
Sau lần này, dì nhụt chí độ nửa năm, họ Trâu cuối cùng cũng yên ổn, không còn mưu tính hôn sự của anh em chúng ta.
Vú nuôi ôm ta, rơi lệ: “Mẹ con mạng khổ, vất vả từ bé, cả đời chưa được hưởng mấy hôm an lành. Lúc làm con gái thì lão thái gia yếu đuối, không có chủ kiến, lão thái thái lại mất sớm, anh trai chị dâu muốn lấy mẹ con để trèo lên cành cao, may mà mẹ con gả cho cha con. Sau khi kết hôn mẹ con lại lo liệu trong ngoài, thậm chí còn phải lo cho cả vương phủ?! Chị gái ta cũng từng khuyên mẹ con phải bảo trọng thân thể. Nhưng mẹ con mười mấy năm đều quen tự mình gánh vác mọi chuyện, bản tính đã thế làm sao thay đổi được!”
Ta nghe mà không hiểu lắm nhưng cũng dậy nỗi đau lòng, rơi nước mắt.
Chẳng bao lâu, chị họ kiêm công chúa giá lâm, trong nhà càng ồn ào hơn.
Anh Cả ta không biết nghe ai xúi giục, yêu cầu vợ phải coi dì như “mẹ chồng đứng đắn”, chị dâu công chúa tức điên, suýt thì dỡ cả mái nhà ra, anh Cả sợ tới nỗi lăn ra đất. Có điều làm ầm ĩ cũng vô dụng, dì đâu chịu buông tay với anh Cả, thường thường nhúng tay vào việc trong phòng anh ấy, hôm nay đưa đứa hầu đến, ngày mai mời chị họ Trâu đến ở, cùng ôn chuyện cũ.
Chị dâu công chúa giận dữ bèn vào cung cáo trạng, cô hoàng hậu của ta cũng giận lây, sai ma ma đến đánh cho dì một trận, anh họ Nhị hoàng tử còn đưa ra ý kiến hư hỏng, thu xếp cho chị họ Trâu một mối hôn sự chả ra gì, nghe nói ông chồng tương lai chẳng những dưa vẹo táo nứt, gia thế cũng chẳng đâu vào đâu.
Chị dâu công chúa mỉm cười biểu thị với dì, sau này nếu dám giới thiệu cho ông xã chị ấy tình nhân, chị ấy bèn mời mẫu hậu thu xếp hôn sự cho thiếu nữ nhà họ Trâu (chị em họ Trâu nhiều lắm), xem mà làm đi.
Chị dâu công chúa ghê gớm, dì cũng không phải dạng vừa, minh thương không được thì chơi ám tiễn, âm thầm ngáng chân, sau này anh Cả hoặc lạnh nhạt công chúa, hoặc cãi nhau với công chúa. Trong một tháng thì có tới nửa tháng chị dâu phải cô đơn khó chịu một mình, nửa tháng cãi cọ ỏm tỏi với anh trai, thỉnh thoảng anh họ Nhị hoàng tử còn tới trợ giúp.
Một nửa phủ Thẩm rơi vào náo động, cha ta không chịu nổi bèn dời hẳn vào Nam viên ở với mẹ kế, hai người vừa vặn gắng sức sinh em bé.
Vì hôn sự của anh Cả không êm thấm, đến khi chị gái chuẩn bị làm mai, cha quấn chặt lấy mẹ kế để thương lượng.
Cô hoàng hậu vẫn rất thương chị gái, hai lựa chọn trên tay đều là thượng hạng, một là thế tử Vệ vương, cao quý ôn hoà, tài mạo hơn người, một là Bạc Tiểu tướng quân vừa lập công ở biên quan đã về triều, anh hùng thiếu niên, anh tuấn bất phàm.
Mẹ kế nói năng hào sảng, khen ngợi nhà họ Bạc: “Cuộc sống phải nhìn chi tiết. Nhà họ Bạc nhân khẩu đơn giản, lại giàu có, thanh danh tốt, ắt hẳn đỡ lo. Vệ thế tử dù tốt, nhưng dù sao cũng là thân vương tôn thất, thứ phi được khắc vào ngọc điệp phải có bốn vị, hoa thơm cỏ ngọt còn thiếu được sao? Huống chi là hoàng gia, nếu chịu tủi thân thì biết làm thế nào?”
Lần này ngay cả cha cũng thấy có lý, đáng tiếc chị gái và dì hoàn toàn không đồng ý, dì còn nói với chị gái mẹ kế không muốn chị gái gả cho nhà cao cửa rộng đấy. Chị gái hoàn toàn tin tưởng.
Sau đó, chị gái quả nhiên có một đống “chị em tốt”, mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười.
Sau đó nữa, vị Bạc Tiểu tướng quân vớ bở được cháu gái đằng ngoại của thím nhà họ Cố.
Mẹ kế còn từng đưa ta đón ăn tiệc cưới của họ, ta không nhìn thấy cô dâu mới, song nghe rất nhiều bà nhiều cô tán dóc, nói Viên nhị thái thái nổi tiếng biết sinh dưỡng, lại xinh đẹp hiền lành, con gái Cả của bà ấy nhất định cũng tốt.
Sau này, vợ chồng Bạc Tiểu tướng quân quả nhiên hoà thuận, cũng quả nhiên có rất nhiều con cái.
Anh chị em lần lượt lập gia đình, mẹ kế thấy ta vẫn đùa nghịch lấm đầy bùn đất với Đại Mao hàng ngày, không ra thể thống gì bèn không chịu nổi, đưa ta đến lớp học dành cho con gái nhà họ Trịnh, mời tiên sinh quản giáo, tu dưỡng tính tình.
Dì lại trở nên sốt sắng, không dám nói với cha ta, sợ lại bị đánh bèn ậm ờ với ta cả nửa ngày, ta mất kiên nhẫn thốt: “Tiết Đại gia chẳng phải là tiên sinh tốt còn gì?” Dì: “…Đúng vậy.”
“Nhà họ Trịnh sẽ ức hiếp ta ư?” Có dì nhỏ ở bên, làm sao có thể.
Dì: “Chưa chắc.”
“Vậy tại sao dì không muốn con đi?”
“Phu nhân cố ý tỏ ý tốt với con! Muốn lung lạc con!”
Ta trợn mắt: “Thì sao chứ.”
Dì đúng là cả nghĩ quá, rõ ràng không kém mẹ kế mấy tuổi mà cứ như già hơn mười tuổi.
Anh trai chị dâu thành hôn được mấy năm mà quan hệ vẫn một mực lạnh lẽo như băng, không có con nối dõi, thoáng trông mấy nhóc Mao càng ngày càng lớn, cha lại càng lo lắng. Năm ấy lão Vệ vương qua đời, chị gái và thế tử phải về đất phong, trước khi đi, cha cố ý gọi ba anh em chúng ta tới ăn một bữa cơm.
Sau mấy lượt rượu, người cha xưa nay luôn kiên cường cương nghị chợt bật khóc, người cha trước giờ luôn chân thành với anh trai đột nhiên khóc.
Anh Cả tức khắc hoảng hốt.
Cha bảo anh Cả: “…Coi như cha cầu xin con, hãy để dì Trâu đi đi. Con và công chúa không thể tiếp tục như thế… Công chúa không phải con dâu tầm thường, bây giờ nó giận hờn đầy bụng, chính mình không có con trai trưởng cũng không chịu nhận con thứ. Đến lúc đó, tước vị sẽ…”
Ta và chị gái đều hiểu, chị gái cũng khóc nức nở, khuyên nhủ: “Anh trai nghe lời cha đi, dì… dì vốn không phải người tốt… lòng dạ chẳng tốt đẹp đâu.”
Cha chỉ là người đàn ông bình thường, không trung trinh cũng chẳng bạc tình.
Cha đương nhiên yêu thương mẹ chúng ta sâu sắc, nhưng nước chảy đá mòn, vợ kế con nhỏ ngày ngày bên người. Hắn chỉ có thể thừa dịp tâm trí còn kiên định mà làm những việc cần làm, cho những thứ cần cho, hoàn thành tâm nguyện nhiều năm trước tự đặt ra với bản thân mình.
Cha khóc rưng rức, lảo đảo ra chiều muốn đứng dậy: “…Chẳng lẽ con bắt ta phải quỳ xuống ư! Cầu con, đừng để sau khi cha chết không còn mặt mũi nào gặp lại mẹ con…”
Anh Cả cuối cùng không chịu được, khóc lóc đáp ứng.
Hôm sau, chị gái rời khỏi kinh thành, theo chồng đến đất phong, cuộc đời này chị ấy không còn trở lại kinh thành nữa, sau này tốt hay xấu chỉ có thể dựa vào bản lĩnh của chính mình.
Cùng ngày, một nhóm đứa ở bà hầu đưa dì bị trói chặt chuyển ra khỏi phủ Thẩm, đưa thẳng vào nhà thờ tổ, canh giữ nghiêm ngặt.
Cô hoàng hậu biết được bèn cố ý gọi chị dâu công chúa vào cung hàn huyên một hồi, công chúa đỏ mắt trở về, anh trai đỏ mắt tiến đến, hai người từ từ mềm mỏng xuống. Mấy tháng sau, chị dâu công chúa có thai.
Cha cuối cùng thở phào nhẹ nhõm. Mẹ kế vẫn thản nhiên như trước, dường như vở kịch vui buồn này chẳng hề liên quan tới bà ấy.
Kỳ thực ta cảm thấy mẹ kế cũng không dễ dàng, xuất thân cao như thế mà tuổi trẻ lại phải làm vợ kế, con riêng lại là anh Cả không đáng tin như vậy, ngay cả thể diện ngoài mặt cũng không làm nổi, nếu là người yếu đuối hơn thì có lẽ sầu chết mất. Nhưng mà bà ấy vẫn có thể chỉ huy thị vệ giết tặc trong đêm tối, cầm kiếm sát khí đằng đằng, vừa uy phong vừa sôi nổi, so với dì và anh trai chị gái chỉ biết run cầm cập của ta giỏi hơn nhiều.
Mẹ kế thực ra không mấy am hiểu việc quản gia, cũng hoàn toàn không thích, bà ấy hướng tới cuộc sống bình thản nhàn nhã, tình thơ ý hoạ, có điều con cái suốt ngày vui cười đầy nhà, mỗi ngày từ sáng đến tối đều ồn ào náo nhiệt.
Mỗi lần bà kiểm tra xong việc học của ta, tay nâng một chén trà, vừa mới đặt mông xuống ghế, định vung bút vẽ vài nét tranh sơn thủy, hoặc làm vài câu thơ thì sẽ…
Đại Mao cầm bảo kiếm của cha đùa nghịch, cha không dám mạnh mẽ giành lại, chỉ hô to “Quế Phân, em mau đến đây”, Tiểu Mao thì đang bôi mực nước toe toét lên người Kim Châu thành con mèo hoa, Kim Châu ngồi trên giường gào khóc, A Mao và Mao Mao quấn lấy nhau cấu xé, Bảo Châu thì bỏ quách việc tô chữ, bò lên đầu ta theo dõi tình hình chiến đấu lân cận, gào lên “mẹ, mẹ nghe mẹ nghe kìa, các anh lại đang đánh nhau”, ta thì cáu kỉnh hét lên “ranh con chết tiệt xuống mau, không được kéo tóc chị, chị viết sai bây giờ”!
Trán mẹ kế hằn gân xanh, siết chặt cán bút phát ra tiếng kẽo kẹt, kết quả cuối cùng thường là bà ấy vận đan điền, bực tức gầm lên như sư tử Hà Đông, chấn động nóc nhà: “Cút hết ra ngoài cho ta!”
Hiện thực thật sự chênh lệch quá lớn với lý tưởng, mỗi lần Cố hầu phu nhân nhìn thấy tình hình này đều nhoẻn cười nhận xét.
Rất nhiều người đều bảo mẹ kế không thân thiết với ta, nói thực lòng, ta thấy bà ấy còn chẳng thân với hai con gái ruột lắm, thường ngày cũng hay giáo huấn. Tính tình mỗi người mỗi khác, trên đời có người như thím họ Cố, bẩm sinh đã có mắt cười, khoé miệng tươi tắn, hay cầm tay chị Dung dạy viết chữ thì cũng có người kiêu ngạo khí khái như mẹ kế, vĩnh viễn không thể tỏ ra mềm mại.
Ít nhất những việc bà ấy làm cho ta đều có ích.
Lúc đi học, ta kết giao được các vị chị em tri kỷ trọng tình, học được nhiều lý lẽ đối nhân xử thế, biết tính sổ sách, biết may vá quần áo đơn giản, gặp gỡ bề trên nhà khác cũng có thể ra vẻ đoan trang dịu dàng, cười không lộ răng.
Sau khi định ra hôn sự, mẹ kế lần đầu tiên, cũng là lần duy nhất trong đời tìm ta tâm sự, nàng nhìn ta, vẻ mặt phức tạp: “Con là đứa ngoan, lòng rộng rãi khoát đạt, không để bụng, đây là may mắn lớn nhất.”
Biết ta sắp lấy chồng, Đại Mao tức thì khóc như cha chết.
Nghe nói lúc mẹ kế sinh Đại Mao rất gian nan, vốn dĩ rất thương nó, nhưng mấy đứa Mao mấy đứa Châu liên tục sinh ra thì liền ít để ý được tới nó. Từ bé đến lớn ta thân nhất với Đại Mao, cùng nhau đùa nghịch, cùng nhau bị phạt, ngay cả mấy lần thay răng sữa của nó cũng cùng nhau ném.
Đại Mao đau lòng gào khóc mấy hôm, giương ánh mắt hung hăng trợn trừng anh rể, còn coi người ta như trộm, tuyên bố nếu hắn đối xử tệ với ta thì nó sẽ cho hắn đẹp mặt!
Tình cảm giữa ta với chồng rất tốt, trước mặt mọi người ta cho hắn thể diện, hiền lành ngoan ngoãn, tuyệt đối nghe theo, sau lưng mọi người thì ngược lại, hắn hay nằm sấp trên giường làm ngựa cho ta cưỡi.
Nhiều năm sau, chúng ta ở riêng, hỏi qua ý kiến bề trên, ta đến nhà thờ tổ đưa dì ra, tóc hoa râm, mặt đầy nếp nhăn, dì đã già nua lắm rồi.
“Sau này ngài ở với chúng ta nhé. Chúng ta cùng đón giao thừa, ăn tết, trong nhà nhiều trẻ con, ngài giúp đỡ để ý cho con, con sẽ bảo chúng nó hiếu thảo với ngài.”
Không dám nói sẽ cho dì sống vinh hoa phú quý, nhưng ít ra có thể vui vẻ, có con cháu ân cần hỏi han, hầu hạ thuốc thang trước giường.
Dì run giọng: “Con, con… Vì sao…”
Trước đây, dì không thích nhất là ta, ta cũng không thích dì cho lắm, bây giờ lại là ta phụng dưỡng dì.
“Không vì sao cả.” Ta nói: “Ngài là em gái của mẹ con, lại nuôi dưỡng dạy dỗ con mấy năm.”
Dì gào khóc, nước mắt như mưa.
Nàng hoang đường nửa đời, cuối cùng lại có kết cục như vậy.
