Tuy nhiên chuyện đó chẳng hề chuyển thành cuộc cãi vã to nào. Khi quay lưng đi thẳng, tôi chẳng có gì khác để làm ngoài quay trở lại phòng anh, rồi chính anh cũng về phòng sau đó mấy phút. Đến khi đó thì tôi đã nguôi và anh cũng vậy, nên chúng tôi có thể trò chuyện với nhau về việc đó kỹ hơn. Cũng hơi căng thẳng, nhưng chúng tôi đã muốn thay người chăm sóc. Thế rồi, giữa khi chúng tôi ngồi trong ánh sáng lờ mờ, sát bên nhau trên mép giường, anh nói với tôi:
“Anh không muốn chúng mình lại cãi nhau, Kath à. Nhưng anh cứ muốn hỏi em điều này mà chưa hỏi. Ý anh là, làm người chăm sóc mãi em không thấy mệt sao? Tất cả những người khác như anh, bọn anh đã trở thành người hiến từ lâu rồi. Em đã làm người chăm sóc suốt bao năm nay. Kath à, chẳng lẽ em không thỉnh thoảng mong người ta hãy nhanh nhanh gửi thông báo cho em sao?”
Tôi nhún vai. “Em không quan tâm. Dù sao thì có những người chăm sóc giỏi cũng là điều quan trọng chứ. Mà em thì là một người chăm sóc giỏi.
“Nhưng liệu có thực là quan trọng thế không? Ừ thì có một người chăm sóc giỏi cũng hay. Nhưng rốt cuộc thì có thực là quan trọng đến không? Đã là người hiến thì ai cũng đều sẽ hiến, như nhau hết, rồi thì sẽ xong cả thôi.”
“Dĩ nhiên là quan trọng chứ. Người chăm sóc giỏi sẽ làm cho cuộc sống của người hiến trên thực tế khác hẳn đi.”
“Nhưng em thì cứ phải tất tả ngược xuôi. Vắt kiệt sức rồi thì lúc nào cũng chỉ một mình. Anh vẫn quan sát em đấy. Nó đang làm em hao mòn đi. Hẳn là em phải muốn chứ, Kath, đôi khi em cũng muốn người ta bảo em có thể thôi được rồi. Anh không biết tại sao em không nói gì với họ, không hỏi họ xem tại sao lại để lâu đến vậy.” Rồi trong khi tôi im lặng, anh ấy nói: “Anh chỉ nói thế thôi. Chúng mình đừng cãi nhau nữa.”
Tôi tựa đầu lên vai anh rồi nói: “Ừ, thôi. Có lẽ cũng không còn lâu quá nữa đâu. Nhưng hiện giờ em vẫn phải làm. Thậm chí dù anh không muốn em gần anh nữa thì vẫn có những người khác muốn.”
“Anh nghĩ em nói đúng, Kath ạ. Em đúng là một người chăm sóc giỏi. Dù em không phải là em đi nữa thì em vẫn cứ là người tốt nhất cho anh.” Anh bật cười rồi quàng tay ôm lấy tôi, mặc dù chúng tôi vẫn đang ngồi bên nhau. Rồi anh nói: “Anh cứ nghĩ mãi về một dòng sông ở nơi nào đó, nước chảy rất xiết. Rồi có hai người đang ở dưới nước, cố ôm chặt nhau, ôm riết nhau hết sức bình sinh, nhưng rốt cuộc cũng không giữ nổi. Dòng nước quá mạnh. Họ đành rời nhau ra, trôi mỗi người một ngả. Anh nghĩ về chúng mình như vậy đó. Thật đáng tiếc, Kath ạ, bởi chúng mình đã yêu nhau suốt đời. Nhưng rốt cuộc chúng mình không thể ở bên nhau mãi mãi.”
Khi anh nói vậy, tôi nhớ lại mình đã ôm chặt anh vào đêm nọ trên cánh đồng lộng gió trên đường từ Littlehampton về. Tôi không biết liệu anh cũng nghĩ về điều đó hay không, hay anh vẫn đang nghĩ về những con sông và dòng nước xiết của anh. Dù thế nào thì chúng tôi cứ ngồi bên nhau như vậy trên cạnh giường một hồi lâu, chìm đắm trong suy nghĩ. Rồi sau cùng tôi nói với anh:
“Em xin lỗi đã nổi đóa với anh hồi nãy. Em sẽ nói chuyện với họ. Em sẽ thử xem liệu anh có tìm được người nào đấy giỏi không.”
“Thật xấu hổ, Kath ạ,” anh lại nói. Và có lẽ chúng tôi đã không nói gì thêm về chuyện ấy vào buổi sáng hôm đó.
Tôi nhớ rằng mấy tuần sau hôm đó – mấy tuần cuối cùng trước khi người chăm sóc mới tiếp nhận công việc – bình lặng đến lạ lùng. Có lẽ Tommy và tôi đều nỗ lực một cách đặc biệt để tỏ ra thân ái với nhau, nhưng thời gian dường như cứ trôi qua một cách hầu như vô tư lự. Bạn có thể cho rằng hẳn phải có một bầu không khí phi thực tại nào đó nếu chúng tôi như vậy, nhưng dạo ấy thì chúng tôi thấy điều đó dường như không có gì lạ cả. Tôi quá bận bịu với hai người hiến khác của mình ở North Wales nên không thể đến Kingsfield nhiều hơn như tôi muốn, nhưng tôi vẫn cố thu xếp đến đó mỗi tuần ba, bốn lần. Thời tiết chuyển lạnh hơn, nhưng vẫn khô và thường có nắng, và chúng tôi thường ở lì hàng tiếng đồng hồ trong phòng anh, đôi khi làm tình với nhau, nhưng thường thì hay chuyện gẫu hơn, hoặc tôi đọc sách cho Tommy nghe. Một hai lần Tommy còn mang cuốn sổ ra mà nguệch ngoạc những ý tưởng về các con vật mới trong khi tôi ở trên giường đọc sách cho anh nghe.
Thế rồi một hôm nọ tôi đến, đó là lần cuối. Tôi đến chỉ sau một giờ một chút, vào một buổi chiều tháng Chạp khô lạnh. Tôi lên phòng anh, nửa chờ đợi một sự thay đổi nào đó – thay đổi gì tôi không rõ. Có lẽ lúc ấy tôi cho rằng anh đã treo những món trang trí lên phòng anh hay sao đó. Nhưng dĩ nhiên mọi thứ vẫn như bình thường, và nói chung điều đó làm tôi nhẹ nhõm. Tommy trông cũng không có gì khác, nhưng khi chúng tôi bắt đầu trò chuyện, thật khó giả vờ rằng đây cũng chỉ là một chuyến thăm như mọi khi. Lại nữa, chúng tôi đã nói chuyện quá nhiều trong mấy tuần trước đó, nên dường như chúng tôi chẳng có gì đặc biệt phải nói cho xong lần này. Và có lẽ chúng tôi cảm thấy miễn cưỡng không muốn mào đầu cho một cuộc trò chuyện mới mà chúng tôi rồi sẽ hối tiếc rằng không thể kết thúc đến nơi đến chốn. Vậy nên có cái gì đó trống rỗng ở cuộc trò chuyện của chúng tôi hôm ấy.
Tuy nhiên, có một lần, sau khi tha thẩn loanh quanh trong phòng anh một hồi chẳng để làm gì, tôi hỏi anh:
“Tommy này, anh có mừng rằng Ruth đã xong hẳn trước khi phát hiện được tất cả những gì mà rốt cuộc chúng ta đã phát hiện không?”
Anh đang nằm trên giường, vẫn tiếp tục nhìn đăm đăm lên trần nhà một lát rồi mới nói; “Lạ nhỉ, vì gần đây anh cũng nghĩ về chuyện ấy. Về Ruth thì em phải nhớ rằng, về những chuyện đó cô ấy luôn luôn khác chúng mình. Em với anh thì, ngay từ đầu, ngay từ hồi chúng mình còn bé, chúng mình đã luôn luôn cố tìm ra sự thật về chuyện này chuyện nọ. Chúng mình vẫn hay bí mật nhỏ to trò chuyện với nhau, em nhớ không Kath? Nhưng Ruth không vậy. Cô ấy luôn luôn muốn tin ở mọi điều. Ruth là vậy. Thành thử, ờ, theo cách nào đó thì anh nghĩ cứ như vậy có khi lại hay nhất.” Rồi anh nói thêm: “Dĩ nhiên là những gì chúng mình phát hiện được, cô Emily, hết thảy những chuyện ấy, nó chẳng làm thay đổi điều gì về Ruth cả. Rốt lại thì cô ấy đã luôn muốn điều tốt đẹp cho chúng mình. Cô ấy thực sự muốn điều tốt đẹp nhất cho hai ta.”
Tôi không muốn chúng tôi lại bàn luận căng về Ruth lúc này, nên tôi chỉ đồng ý với anh. Nhưng nay, dù đã có nhiều thời gian hơn để nghiền ngẫm về chuyện đó, tôi vẫn không biết chắc mình cảm thấy ra sao. Một phần trong tôi vẫn ao ước giá như chúng tôi bằng cách nào đó đã có thể chia sẻ với Ruth tất cả những gì chúng tôi khám phá được. Phải, điều đó hẳn sẽ khiến cô ấy khổ tâm; khiến cô ấy nhận ra, không thể nào sửa chữa được những tổn thất cô ấy từng gây ra cho chúng tôi một cách dễ dàng như cô ấy đã mong. Và có lẽ, nếu tôi thành thật, ấy là một phần nhỏ mong ước của tôi rằng cô ấy biết tất cả điều đó trước khi tắt nghỉ. Nhưng rốt cuộc, tôi nghĩ đó là một cái gì khác, cái gì đó lớn hơn nhiều so với việc tôi cảm thấy mình chăm chăm muốn trả thù và tâm địa nhỏ nhen. Bởi, như Tommy nói, cô ấy đã muốn điều tốt đẹp nhất cho chúng tôi vào phút cuối, và mặc dù hôm ấy ở trong xe cô đã nói tôi sẽ không bao giờ tha thứ cho cô, nhưng cô đã lầm. Nay thì tôi không giận gì cô nữa. Khi tôi nói ước gì cô đã biết rõ sự thật phần nhiều là vì tôi cảm thấy buồn khi nghĩ cô đã có một kết cục khác tôi và Tommy. Cứ theo cách đó thì như thể có một lằn ranh, chúng tôi một phía còn Ruth một phía, và khi mọi chuyện đã được nói rồi, đã được làm rồi, tôi thấy buồn về điều đó, và tôi nghĩ giá như cô biết thì cô cũng sẽ buồn như vậy.
Tommy với tôi, chúng tôi không nói lời từ biệt gì to tát ngày hôm đó. Khi đến giờ, anh xuống cầu thang cùng tôi, thường thì anh không làm vậy, và chúng tôi đi bên nhau ngang qua Quảng trường ra chỗ đỗ xe. Do mùa này trong năm, mặt trời hầu như đã lặn sau những ngôi nhà. Có vài bóng người lờ mờ dưới cái mái chìa như mọi khi, nhưng bản thân Quảng trường thì vắng ngắt. Tommy im lặng suốt đường ra đến xe. Rồi anh khẽ bật cười mà nói:
“Em biết không Kath, hồi anh còn hay chơi bóng ở Hailsham ấy mà, anh có một bí mật. Mỗi khi ghi được một bàn, anh lại quay tròn như thế này” – anh giơ cả hai tay lên với vẻ hân hoan đắc thắng “rồi quay lại với các đồng đội. Anh chẳng bao giờ phát cuồng lên hay gì cả, anh chỉ chạy trở về mà hai tay giơ lên, như thế này.” Anh ngừng nói một chút, hai tay vẫn giơ lên không trung. Rồi anh hạ tay xuống và mỉm cười. “Trong đầu anh, Kath ạ, mỗi khi anh chạy về, anh luôn luôn tưởng tượng mình đang lội lõm bõm trong nước. Không sâu mấy đâu, đến mắt các chân là cùng. Anh hay tưởng tượng vậy đó, lần nào cũng vậy. Bõm, bõm, bõm.” Anh lại giơ hai tay lên. “Thật là thích. Mình mới ghi bàn xong, rồi quay lại, và thế là bõm, bõm, bõm.” Anh nhìn tôi rồi lại bật cười nho nhỏ lần nữa. “Suốt từ đó tới giờ anh chẳng nói cho ai biết cả.”
Tôi cũng bật cười mà nói: “Anh đến là điên, Tommy ạ.”
Sau đó chúng tôi hôn nhau – chỉ hôn nhẹ thôi –, rồi tôi vào xe. Tommy vẫn đứng đó trong khi tôi quành xe lại. Rồi khi tôi lái xe đi, anh vừa mỉm cười vừa vẫy tay. Tôi quan sát anh trong kính chiếu hậu, anh vẫn đứng đó gần như đến giây phút cuối. Ngay lúc sau cùng, tôi thấy anh lại giơ hai tay lên một cách mơ hồ rồi quay lưng đi về phía cái mái đua. Rồi Quảng trường khuất khỏi tầm kính.
Mấy hôm sau, tôi trò chuyện với một người hiến khác, người này đang than vãn với tôi rằng những ký ức, dẫu là ký ức quý giá nhất của ta đi nữa, đều phai nhạt nhanh đến lạ lùng. Nhưng tôi không đồng ý. Những ký ức mà tôi trân quý nhất, tôi không hề thấy chúng phai nhạt đi. Tôi đã mất Ruth, rồi tôi mất Tommy, nhưng tôi sẽ không đánh mất ký ức của tôi về họ.
Chắc là tôi đã mất cả Hailsham nữa. Ta vẫn còn nghe những chuyện kể rằng một số cựu học sinh Hailsham cố gắng tìm nó, đúng hơn là tìm cái nơi từng có nó. Và đôi khi người ta sẽ truyền nhau cái tin đồn kỳ quặc về chuyện Hailsham dạo này đã trở thành gì – khách sạn, trường học, hay một đống đổ nát. Bản thân tôi, dù lái xe rong ruổi đến đâu đi nữa, tôi chẳng bao giờ cố công tìm nó. Tôi không thực sự quan tâm đến chuyện mình nhìn thấy nó, dù bây giờ nó có thế nào.
Xin bạn lưu ý cho, dù tôi nói tôi chẳng bao giờ đi tìm Hailsham, nhưng thỉnh thoảng tôi vẫn nhận ra rằng, trong khi lái xe đến chỗ này chỗ nọ, đột nhiên tôi tưởng như mình nhìn thấy một mẩu nào đó của nó. Tôi thấy một căn đình tạ thể thao ở đằng xa và tin chắc đó là căn đình tạ của chúng tôi. Hoặc một hàng cây dương nơi chân trời cạnh một cây sồi lớn mượt như tơ, thế là trong một giây tôi tin chắc mình đang đến gần Sân chơi Phía Nam từ phía bên kia. Có lần, vào một buổi sáng âm u, trên một quãng đường dài ở Gloucestershire, tôi đi ngang qua một chiếc xe rệu rã trong một góc đỗ xe, và tôi tin chắc cô gái đang đứng trước chiếc xe đó nhìn đăm đăm một cách trống rỗng về phía những chiếc xe đang lại gần chính là Susanna C., ở lớp trên chúng tôi vài năm và là một trong những người điều hành các cuộc Mua bán. Những khoảnh khắc đó ập đến tôi đúng vào những lúc tôi ít ngờ nhất, những khi tôi đang vừa lái xe vừa nghĩ đến những chuyện hoàn toàn khác. Cho nên có lẽ ở mức độ nào đó cả tôi cũng đang tìm kiếm Hailsham.
Song như tôi nói, tôi không đi tìm nó, và dù thế nào thì đến cuối năm tôi sẽ không lái xe vòng vòng suốt như thế này nữa. Thành thử rất có thể tôi sẽ không bao giờ còn tình cờ gặp nó nữa, và nay hồi tưởng lại, tôi thấy vui rằng chuyện rồi sẽ như thế. Cũng như ký ức của tôi về Tommy và Ruth thôi. Một khi tôi có thể sống một cuộc sống bình lặng hơn, dù người ta cử tôi đến trung tâm nào đi nữa, tôi vẫn sẽ có Hailsham cùng tôi, an toàn trong tâm trí, và nó là một cái gì mà không ai lấy khỏi tôi được.
Việc duy nhất tôi tự nuông mà cho phép mình làm, chỉ một lần, là khoảng hai tuần sau khi tôi nghe tin Tommy đã xong hẳn, tôi đã lái xe tới Norfolk mặc dù thật ra không có việc gì cẩn cả. Tôi không định tìm kiếm gì cụ thể, cũng không đi xa quá chỗ bờ biển. Có lẽ tôi chỉ cảm thấy muốn nhìn tất cả những cánh đồng phẳng lặng không là gì cả đó, nhìn bầu trời cao rộng màu xám. Đến một lúc tôi nhận ra mình đang đi trên một con đường tôi chưa bao giờ đến, và trong khoảng nửa tiếng đồng hồ tôi không biết mình đang ở đâu mà cũng chẳng bận tâm. Tôi lái xe qua hết cánh đồng phẳng lặng này đến cánh đồng giống y như đúc nọ, hầu như chẳng có gì thay đổi trừ khi một bầy chim nghe thấy tiếng động cơ xe tôi liền ùa nhau bay ra khỏi bụi rậm. Rồi rốt cuộc tôi thấy vài ngọn cây đằng trước, không xa vệ đường mấy, thế là tôi lái xe lại gần, đỗ lại rồi bước ra.
Tôi thấy mình đang đứng trước nhiều hécta đất cày. Có một hàng rào ngăn không cho tôi bước vào cánh đồng, gồm hai hàng dây kẽm gai, và tôi có thể thấy hàng rào này cùng với cụm cây gồm ba, bốn ngọn cây trên đầu tôi là những gì duy nhất cản gió trong suốt hàng nhiều dặm. Và dọc hàng rào, đặc biệt là dọc hàng kẽm gai bên dưới có đủ thứ rác rưởi mắc vào nhằng nhịt. Nó giống như những thứ phế thải ta thường gặp trên bờ biển: gió ắt hẳn đã mang chúng đi suốt dặm này sang dặm khác trước khi rốt cuộc vấp phải những ngọn cây và hai hàng dây kẽm này. Ngay cả trên những cành cây tôi cũng thấy những mảnh khăn trải giường bằng nhựa rách tả tơi và những mẩu túi đựng hàng cũ bay phần phật. Đó là lần đầu tiên, trong khi tôi đứng đó nhìn những thứ rác kỳ lạ nọ, cảm thấy gió thổi ngang qua những cánh đồng trống trải kia, tôi bắt đầu nghĩ trong đầu chỉ một điều tưởng tượng nhỏ, bởi nói gì thì nói đây là Norfolk, và từ khi tôi mất anh ấy đến lúc này chỉ mới hai tuần. Tôi nghĩ đến thứ rác kia, đến những mảnh nhựa bay phần phật trên mấy cành cây, cái dãi bờ những thứ kỳ cục vướng vào dọc hàng rào, và tôi khép hờ mắt lại tưởng tượng rằng đây chính là nơi mọi thứ tôi đã mất từ thời thơ ấu đến nay được tấp lên, và giờ đây tôi đang đứng trước nó, nếu tơi đợi đủ lâu thì một hình bóng nhỏ xíu sẽ hiện ra trên đường chân trời phía đầu kia cánh đồng, rồi dần dần lớn lên cho đến khi tôi thấy rõ ấy là Tommy, và anh ấy vẫy tay, thậm chí còn gọi tôi. Cái ảo tưởng đó chẳng hề đi xa hơn thế – tôi không cho nó đi xa – và mặc dù lệ tuôn trên mặt tôi, tôi không khóc nức nở hoặc mất tự chủ. Tôi chỉ đợi một chút rồi quay trở lại xe, lái đến nơi tôi phải đến, dù đó là nơi nào đi nữa.