Nước mưa bám chặt lấy lá thông và Beloved không thể rời mắt khỏi Sethe. Trong lúc chị cúi xuống giũ lá chắn gió, hay bẻ cành làm củi nhóm, đôi mắt Beloved liếm, nếm ăn lấy Sethe. Như một ám ảnh, cô lảng vảng xung quanh, không bao giờ rời nơi nào có Sethe, trừ khi bị bắt buộc hay bị yêu cầu phải ra. Cô dậy sớm lúc trời còn tối và ở trong bếp, đợi Sethe vào để làm bánh trước khi đi làm. Dưới ánh đèn và trên ngọn lửa của bếp lò, hai chiếc bóng của họ va vào nhau và bắt chéo lên nhau như hai lưỡi gươm đen trên trần nhà. Cô ở nơi cửa sổ hay cửa chính, lúc hai giờ trưa khi Sethe về; rồi hàng hiên, bậc thềm, lối đi, con đường, và rồi, theo thói quen mỗi ngày Beloved mỗi đi xa hơn xuống đường Bluestone để đón Sethe và đi chung với chị về 124. Như thể mỗi buổi chiều cô sợ người đàn bà lớn tuổi hơn sẽ không về.
Lòng tự tôn của Sethe được thỏa mãn vì sự tận tụy lặng lẽ, không giấu giếm của Beloved. Nếu con gái chị cũng ngưỡng mộ chị như thế chị sẽ khó chịu, sẽ ớn lạnh khi nghĩ mình đã nuôi dạy một đứa bé có tính lệ thuộc đến ngớ ngẩn Nhưng sự hiện điện của người khách dễ Beloved dù lạ lùng này làm vui lòng chị như một học sinh hăng say làm vui lòng cô giáo. Đã đến lúc họ phải thắp đèn sớm vì trời ngày càng tối nhanh hơn. Sethe đi làm trong bóng tối. Paul D về nhà trong bóng tối.
Một buổi chiều gần tối mát mẻ. Sethe cắt một củ cải làm bốn và cho vào nồi hầm. Chị đưa cho Denver nửa đấu đậu để nhặt và ngâm qua đêm. Rồi chị ngồi xuống nghỉ. Hơi nóng của bếp lò làm chị và mệt và đúng lúc đang rơi vào giấc ngủ chị cảm thấy Beloved chạm vào chị. Cái chạm tay nhẹ như chiếc lông vũ nhưng tràn đầy tha thiết. Sethe cựa mình và nhìn quanh. Đầu tiên chị nhìn thấy bàn tay non mềm của Beloved trên vai, rồi đôi mắt cô. Trong đôi mắt ấy là nỗi khao khát không đáy. Sự van nài lần như không kiềm chế nổi. Sethe vỗ vỗ những ngón tay của Beloved và liếc nhìn Denver đang chăm chú nhặt đậu.
“Kim cương của dì đâu?” Beloved săm soi khuôn mặt Sethe.
“Kim cương? Dì biết làm gì với kim cương đây?”
“Đeo lên tai dì.”
“Dì ước sao dì có. Có lần dì có hoa tai pha lê. Quà của bà chủ.”
“Dì kể con nghe đi.” Beloved nói, cười vui sướng. “Kể cho con nghe về kim cương đi.”
Đấy cũng là một cách nuôi dưỡng cô. Cũng như Denver khám phá và sử dụng nỗi vui thú những món ngọt đem đến cho Beloved Sethe biết được niềm thỏa mãn sâu sắc của Beloved khi nghe kể chuyện. Sethe kinh ngạc (nhiều như Beloved hài lòng) thấy mình đau đớn khi nhắc đến cuộc sống trong quá khứ. Mọi thứ trong ấy đều là đau khổ hoặc mất mát. Chị và Baby Suggs đã ngầm đồng ý không nhắc đến nó. Sethe trả lời câu hỏi của Denver bằng những câu ngắn hay chút mơ mộng rộng dài không có đoạn kết. Thậm chí với Paul D, người chia sẻ quá khứ ấy một phần nào, và chị có thể bình tĩnh khi nhắc đến nó với anh, chị vẫn cảm thấy đau đớn – như khóe miệng đã mang cái hàm thiếc vẫn còn bị đau. Nhưng lúc chị bắt đầu kể chuyện đôi hoa tai, chị nhận ra mình muốn kể, thích kể. Có lẽ vì Beloved không liên quan tới những chuyện ấy, hay vì cô khao khát lắng nghe – dù sao đi nữa, đấy cũng là một niềm vui bất ngờ.
Nói át tiếng lựa đậu lách tách và mùi củ cải đang nấu nồng gắt, Sethe kể chuyện hai mảnh pha lê đã có thời chị đeo trên tai.
“Bà chủ của dì ở Kentucky cho dì đôi hoa ấy khi dì lấy chồng. Cái họ gọi là lấy chồng vào hồi đó, ở nơi đó. Dì đoán bà thấy dì buồn quá sau khi dì biết là sẽ không có lễ lạt gì cả và cũng không có mục sư. Không có gì hết. Dì đã nghĩ là phải có cái gì đó – một cái gì đó để nói chuyện ấy là đúng đắn và thành thực. Dì không muốn nó chỉ là chuyện dì nhường chút chỗ trên tấm nệm nhồi vỏ ngô. Hay chỉ là dì mang thùng tiểu đêm vào căn nhà gỗ của dượng. Dì đã nghĩ là phải có một nghi lễ gì đó. Nhảy múa chẳng hạn. Một đóa hoa cẩm chướng nhỏ dễ Beloved trên tóc dì.” Sethe mỉm cười. “Dì chưa bao giờ thấy đám cưới nhưng dì đã thấy áo cưới của bà Garner trong phòng là quần áo, và đã nghe bà ấy kể đám cưới như thế nào. Bà ấy nói, tốn hết bốn con cừu, và chiếc bánh cưới dùng đến một cân quả lý chua. Ngày hôm sau người ta vẫn còn ăn. Dì đã muốn như vậy đó. Có thể là một bữa ăn, dì và Halle và tất cả bọn đàn ông Tổ ấm ngồi xuống ăn một vài món đặc biệt. Mời vài người da đen ở Covington hay High Trees – mấy chỗ Sixo thường lẻn đến. Chứ không phải là không có gì hết. Họ chỉ nói dì với dượng được làm vợ chồng, và như vậy là xong. Xong hết.”
“Vậy là dì bèn quyết định ít nhất dì sẽ may một chiếc váy khác thứ bao bố dì mặc trong lúc làm việc. Vì thế dì ăn cắp vải và đã có một chiếc váy con khó mà tin nổi. Thân trên là hai cái gối trong túi may vá của bà. Thân trước là tấm khăn phủ trên mặt cái tủ đã bị đèn cầy rơi vào cháy thủng mất một lỗ và một dải thắt lưng cũ của bà vẫn được dùng để thử bàn là. Thân sau váy khiến dì bận tâm rất lâu. Dường như dì sẽ không tìm được một thứ nào mà nếu mất đi sẽ không ai để ý ngay lập tức. Vì sau đó dì sẽ phải tháo chiếc váy ra và để mọi thứ lại chỗ cũ. Halle kiên nhẫn đợi cho dì làm xong. Dượng biết không có nó thì dì sẽ không chịu. Cuối cùng dì lấy màn che muỗi trên cái đinh trong kho thóc. Tụi dì dùng nó để lọc mứt. Dì cố hết sức ngâm giặt và gắn nó vào làm thân sau váy. Và dì mặc cái váy ấy, cái váy xấu nhất con có thể tưởng tượng. Nếu không có chiếc khăn quàng len thì dì giống như một con ma. Lúc ấy dì mới mười bốn tuổi cho nên dì vẫn tự cao lắm.”
“Dù sao đi nữa chắc bà Garner thấy dì mặc cái áo ấy. Dì tưởng mình lén lút trộm cắp khôn khéo lắm, nhưng bà biết hết chuyện dì làm. Ngay cả tuần trăng mật của tụi dì: đi xuống ruộng ngô với Halle. Đó là chỗ tụi dì đến đầu tiên. Một chiều thứ Bảy Dượng kêu bệnh để khỏi phải vào thị trấn làm việc. Thường thì thứ Bảy và Chủ nhật dượng phải làm việc để trả nợ chuộc tự do cho Baby Suggs. Nhưng dượng cáo ốm và dì mặc váy và tụi dì nắm tay nhau bước vào ruộng ngô. Dì vẫn còn như ngửi thấy mùi ngô nướng đằng xa chỗ mấy anh em Paul và Sixo. Ngày hôm sau bà Garner vẫy tay gọi dì và dẫn dì lên gác vào phòng ngủ của bà. Bà mở một cái hộp gỗ và lấy ra một đôi hoa tai bằng pha lê. Bà nói, “Sethe ta muốn cho con cái này”. Dì nói, “Vâng thưa bà. Con có xỏ lỗ tai không? bà hỏi. Dì nói “Dạ không”. “Con xỏ đi”, bà bảo, để con đeo hoa tai được. Ta muốn cho con đôi hoa tai này và ta muốn con và Halle hạnh phúc”. Dì cám ơn bà nhưng cho đến ngày dì trốn khỏi nơi ấy dì không hề đeo đôi hoa tai đó. Ngay hôm sau ngày dì bước chân vào căn nhà này, Baby Suggs tháo nút buộc trong váy lót của dì và lấy đôi hoa tai ra. Dì ngồi ở ngay đây bên bếp lò, tay bồng Denver, và để bà xỏ lỗ tai cho dì đeo hoa.”
“Con chưa thấy mẹ đeo hoa tai bao giờ,” Denver nói. “Nó đâu rồi?”
“Mất rồi,” Sethe nói, “mất lâu rồi.” Và chị không chịu nói thêm lời nào. Cho đến một lần sau khi cả ba chạy trong gió về nhà, khăn và váy lót sũng nước mưa. Hổn hển cười, họ trải quần áo đã mặc và phơi trên bàn ghế. Beloved uống no nước trong thùng và nhìn Sethe lau tóc Denver bằng một tấm khăn.
“Có lẽ con nên gỡ bím tóc ra?”, Sethe hỏi.
“Thôi. Để mai”. Denver co người lại khi nghĩ đến một cây lược răng nhỏ đang kéo tóc nó.
“Ngày hôm nay luôn luôn ở đây”, Sethe nói. “Ngày mai, là không bao giờ”.
“Đau lắm,” Denver nói.
“Nếu chải hàng ngày sẽ không đau.”
“Ui cha, đau quá.”
“Bà của dì không bao giờ chải tóc cho dì?” Beloved hỏi.
Sethe và Denver ngước nhìn cô. Đã bốn tuần rồi mà họ vẫn chưa quen với giọng nói lạo xạo dường như cũng có một âm điệu riêng, âm điệu ấy gần giống như âm nhạc, với ngữ điệu không giống như của họ.
“Bà của dì không bao giờ chải tóc cho dì?” rõ ràng là câu hỏi dành cho Sethe, vì chị là người cô đang nhìn.
“Bà của dì? Con muốn nói mẹ của dì? Nếu bà có làm, dì cũng không nhớ. Dì chỉ nhìn thấy bà một vài lần ở ngoài đồng và một lần lúc bà đang làm thuốc nhuộm chàm. Buổi sáng lúc dì thức giấc bà đã đi làm. Nếu trăng sáng họ làm dưới ánh trăng. Ngày Chủ nhật thì bà ngủ như chết. Chắc bà phải cho dì bú khoảng hai hay ba tuần – mấy người kia cũng làm như thế. Rồi bà trở về ruộng lúa và dì bú sữa của một bà vú. Vì vậy, để trả lời con, không có. Dì nghĩ là không có. Bà không chải tóc hay làm gì cho dì cả. Theo như dì còn nhớ, thậm chí bà với dì hầu như không ngủ cùng một căn nhà gỗ. Dì đoán là vì căn nhà gỗ ở xa đội nhân công quá. Bà có làm một điều. Bà bế dì đến phía sau nhà xông khói. Ở đó bà cởi áo phía trước và nhấc vú của bà lên và chỉ vào bên dưới. Ngay chỗ xương sườn của bà là một hình vòng tròn và thập tự nung cháy vào da. Bà nói: “Đây là mẹ của con. Cái này,” và bà chỉ: “Bây giờ ta là người duy nhất có cái dấu này. Những người còn lại chết cả rồi. Nếu có chuyện gì xảy ra với ta và con không thể nhận được mặt ta, con có thể nhận ra ta bằng cái dấu này”. Làm dì sợ quá. Dì không còn nghĩ được chuyện gì khác ngoài chuyện điều này quan trọng ra sao và dì cần phải đáp lời bằng một điều quan trọng, nhưng dì không nghĩ ra điều gì hết, nên dì chỉ nói điều dì đang nghĩ. “Vâng”, dì nói. “Nhưng mẹ sẽ làm sao để nhận ra con. Làm sao mẹ nhận ra con? Đánh dấu cho con nữa”, dì nói. “Đánh dấu lên con luôn,” Sethe cười khẽ.
“Bà có làm không?” Denver hỏi.
Bà tát vào mặt mẹ.
“Vì sao?” Lúc đó mẹ không hiểu. Cho đến khi mẹ có dấu của mình.”
“Chuyện gì xảy đến với bà?”
“Bà bị treo cổ. Đến lúc người ta cắt dây đưa bà xuống không ai còn nhìn thấy được bà có dấu hình vòng tròn và thập tự hay không, nhất là mẹ, mà mẹ có nhìn.” Sethe gom tóc vương trong chiếc lược và ngả người ra sau để quăng tóc vào lửa. Nó bùng lên thành những vì sao và mùi của nó làm họ cáu kỉnh. “Ôi, Chúa tôi,” chị nói và đứng dậy bất chợt đến nỗi chiếc lược chị để trong tóc Denver rơi xuống sàn nhà.
“Mẹ, mẹ sao vậy?”
Sethe bước đến một cái ghế, nhấc một tấm khăn và trải nó ra theo chiều rộng của hai cánh tay chị. Rồi chị gấp nó lại, gấp nó lại, và gấp nó một lần nữa. Chị lấy tấm khăn khác. Cả hai tấm khăn chưa khô hẳn nhưng chị không muốn ngừng vì gấp chúng dễ chịu quá. Chị phải dùng hai tay làm một điều gì đấy, vì chị đang nhớ một điều chị đã quên rằng mình biết. Một điều nhục nhã riêng tư đã ngấm vào kẽ hở trong đầu chị, ngay phía sau cái tát trên mặt chị và cây thập tự trong vòng tròn.
“Tại sao người ta treo cổ mẹ của mẹ?” Denver hỏi. Đây là lần đầu tiên nó nghe điều gì đó về bà ngoại nó. Từ trước đến nay nó chỉ biết bà nội Baby Suggs.
“Mẹ không biết. Nhiều người lắm” chị nói, nhưng điều đang dần hiện ra trong lúc chị gấp đi gấp lại đồ giặt còn ướt là một người đàn bà tên Nan nắm tay chị và kéo giật chị ra khỏi đống xác trước khi chị nhận ra dấu hiệu. Nan là người chị biết nhiều nhất, cả ngày quanh quẩn gần đấy, cho con nít bú, nấu ăn, chỉ có một cánh tay lành lặn và một một nửa cánh tay kia. Và Nan là người dùng những từ ngữ khác. Những từ ngữ lúc đó Sethe hiểu nhưng bây giờ không thể nhớ hoặc lặp lại. Chị tin đấy phải là lý do tại sao chị nhớ rất ít về thời gian trước khi chị đến Tổ ấm, trừ những bài hát và điệu múa và những đám đông. Chị đã quên điều Nan bảo chị cùng với ngôn ngữ Nan dùng khi nói. Cũng là ngôn ngữ mẹ chị dùng, sẽ không bao giờ trở lại. Nhưng thông điệp của những chữ Nan nói – bao lâu nay chị vẫn còn nhớ. Áp tấm vải trắng còn ẩm vào ngực, chị đang lựa lọc tìm ý nghĩa của mật mã mà chị không còn hiểu nữa.
Lúc ấy là ban đêm. Nan ôm chị bằng cánh tay lành, quơ cánh tay cụt trong không khí. “Nói con nghe. Dì nói con nghe, bé Sethe” và bà nói. Bà bảo Sethe, mẹ Sethe, và Nan cùng đến bằng đường biển. Cả hai bị đám thủy thủ hiếp nhiều lần. “Mẹ con quăng đi hết chỉ trừ con. Đứa con của bọn thủy thủ nó quăng đi trên đảo. Mấy đứa khác của mấy thằng da trắng nữa nó cũng quăng đi. Nó quăng đi, không đặt tên. Con, nó đặt cho con tên của người da đen. Nó quàng tay ôm anh ta. Mấy đứa kia nó không quàng tay ôm. Không hề, không hề. Nói con nghe. Dì nói con nghe, bé Sethe.” Khi còn là bé Sethe, chị thấy dửng dưng. Khi đã lớn thành đàn bà thì Sethe cảm thấy giận dữ, nhưng không hiểu tại sao. Ao ước được gặp Baby Suggs như làn sóng tràn ngập chị. Trong sự yên tĩnh sau lớp sóng vỗ, Sethe nhìn hai cô gái ngồi bên bếp lò: cô gái trọ đau ốm, đầu óc nông cạn, đứa con gái cô đơn cáu kỉnh của chị. Chị thấy chúng nhỏ bé và xa xôi.
“Paul D sắp về”, chị nói.
Denver thở ra nhẹ nhõm. Trong một phút, lúc mẹ nó đứng gập mấy tấm vải, đắm chìm trong suy tưởng, nó nghiến chặt răng cầu mong cho mẹ nó ngừng lại. Denver ghét những câu chuyện mẹ nó kể mà không liên quan đến nó, đấy là lý do tại sao nó chỉ hỏi đến Amy. Những chuyện còn lại là một thế giới sáng rỡ, mạnh mẽ, càng sáng rỡ mạnh mẽ hơn vì không có Denver trong ấy. Không có trong ấy, nó ghét thế giới ấy và muốn Beloved cũng ghét như nó, mặc dù xem ra Beloved sẽ không ghét. Beloved tìm mọi cơ hội để hỏi những câu lạ lùng và làm Sethe kể chuyện. Denver để ý rằng cô rất thèm nghe Sethe nói. Bây giờ nó để ý thêm một điều nữa. Những câu Beloved hỏi: “Kim cương của dì đâu?” “Mẹ của dì không chải đầu cho dì sao?” Và khó hiểu hơn nữa: “Kể con nghe về kim cương.” Làm sao chị ấy biết?